Odkładanie zaplanowanych zadań na później jest problemem, który dotyka obecnie naprawdę wiele osób. Co więcej, mówi się nawet, że aktualnie zaliczany jest on do najczęściej występujących w społeczeństwie. Wprawdzie czasem takie zachowanie może wynikać ze zwykłego lenistwa, ale nierzadko powodem jest właśnie prokrastynacja. Ta potrafi nie tylko skutecznie utrudnić osiąganie założonych celów, ale również wywoływać stres i frustrację. Dlatego, choć nie jest to proste, to zdecydowanie warto spróbować ją przezwyciężyć. Co to właściwie jest i jak z nią walczyć?
Prokrastynacja – co to?
Z definicji prokrastynacja to notoryczne odkładanie w czasie konkretnych działań. Jednak, choć łatwo dostrzec spore prawdopodobieństwa, to nie należy mylić jej z lenistwem, gdyż są to zupełnie inne zjawiska. Osoba leniwa czerpie przyjemność z możliwości odpoczywania, a prokrastynacja daje tylko tymczasową ulgę, która z czasem prowadzi do pogorszenia nastroju. Wraz z przybliżaniem się terminu realizacji zadania wzrasta poczucie winy i pojawia się frustracja związana z jego niewykonaniem.
W psychologii, ze względu na powtarzalność utrudniającą normalne funkcjonowanie jest to rodzaj zaburzenia psychicznego.
Prokrastynacja – przyczyny
Do odkładania wszystkiego na później prowadzić mogą:
- doświadczenia z dzieciństwa – eksperci uważają, że osoby wychowywane przez autorytarnego rodzica mają większe skłonności do odkładania określonych zadań na później. Jest tak, ponieważ brak swobody w młodym wieku może prowadzić do pewnej formy buntu, która objawia się prokrastynacją,
- odległy termin realizacji – badania wykazały, że mając bardzo dużo czasu na wykonanie określonego zadania, dużo łatwiej przychodzi zwlekanie z jego wykonaniem. Jest to zauważalne zwłaszcza na przełomie roku, gdzie taki termin wydaje się jeszcze bardziej odległy,
- poziom skomplikowania zadania – jeśli będzie wymagało ono zbyt dużo czasu i zaangażowania, to zrobienie pierwszego kroku przychodzi jeszcze trudniej,
- niska samoocena – brak wiary we własne umiejętności często sprawia, że niektóre zadania mogą wydawać się zbyt skomplikowane, aby w ogóle im sprostać. Z tego powodu część osób w ogóle nie podejmie próby i od razu uzna, że zwyczajnie ich to przerasta. Chyba, że zadanie musi zostać wykonane, a nikt inny tego nie zrobi – wtedy taka osoba będzie zwlekała z tym możliwie jak najdłużej,
- lęk przed porażką – długie odwlekanie momentu realizacji zadania powoduje, że czas na jego wykonanie się skraca, a to może stać się również pewnym usprawiedliwieniem w razie niepowodzenia,
- lęk przed sukcesem – odkładanie na później bywa również spowodowane obawą, że sukces wzbudzi zazdrość innych lub wiązać się będzie z jeszcze większymi oczekiwaniami, którymi trudniej będzie podołać.
Do czego prowadzi prokrastynacja
Prokrastynacja ma negatywny wpływ głównie na sferę edukacyjną oraz zawodową, ale dotyczy również innych aspektów życia codziennego. Większości zadań nie można odkładać w nieskończoność, nawet jeśli wydają się one trudne i skomplikowane. Dlatego takie odwlekanie często wiąże się z niepotrzebnym stresem oraz słabszymi wynikami np. w szkole.
Na rozwój kariery i sukces zawodowy w głównej mierze wpływa zdobywana wiedza, pozyskiwanie dodatkowych kwalifikacji itp. Dlatego prokrastynacja czasem prowadzi do braku możliwości awansu, a także zwiększenia zarobków.
Prokrastynacja często niesie za sobą również przykre konsekwencje dla zdrowia. Przykładem może być ciągłe odkładanie wizyty u lekarza, w obawie przed tym co powie lub prób rzucenia szkodliwych nałogów np. palenia papierosów.
Jak z nią walczyć
Prokrastynacja bywa poważnym problemem, więc trzeba z nią walczyć, choć nie jest to proste. Kluczem jest praca nad samym sobą i samoświadomość, która ułatwi zrobienie tego najtrudniejszego, pierwszego kroku. Trzeba zadać sobie pytanie – czy warto tak długo zwlekać z realizacją zadania skoro i tak musi zostać wykonane? Czy może lepiej zająć się tym od razu, a potem mieć czas na przyjemności – już bez niepotrzebnego stresu i wyrzutów sumienia?
Ta metoda walki z prokrastynacją została opracowana przez Francesco Cirillo w latach 80. Opiera się na założeniu, że jasny cel oraz regularne przerwy w pracy mogą poprawić mobilizację psychiczną. Aby wcielić tę metodę w życie, wystarczy Ci zwykły budzik, smartfon lub internetowy
Technika Pomodoro
Jedną z metod walki z prokrastynacją jest technika Pomodoro, która została opracowana przez Francesco Cirillo już w latach 80. Opiera się na założeniu, że regularne przerwy i czas pracy poprawia mobilizację psychiczną. Do jej realizacji wystarczy jakiekolwiek urządzenie odmierzające czas np. budzik, smartfon itp.
Eliminacja rozpraszaczy
Walcząc z prokrastynacją warto także pozbyć się wszelkich rozpraszaczy, których w dzisiejszych czasach mamy naprawdę sporo. Do największych z nich zaliczymy z pewnością wszelkie social media, które stale serwują nam nowe treści na praktycznie niekończących się tablicach. W ten sposób łatwo możemy pozbyć się nawet kilku godzin z czasu, który moglibyśmy przeznaczyć na realizację określonego zadania.
Znalezienie dobrej motywacji
Zrobienie pierwszego kroku ułatwia również znalezienie odpowiednio dobrej motywacji, która popchnie nas do działania. To już oczywiście kwestia indywidualna i w każdej sytuacji będzie inna, ale myślenie o korzyściach wynikających z realizacji zadania pomaga się przełamać.
Publiczne zobowiązanie
W zmotywowaniu się do działania może pomóc również poinformowanie o realizowanym zadaniu rodziny, znajomych, czy też współpracowników. Takie publiczne zobowiązanie znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wykonania zadania, gdyż niewywiązanie się z deklaracji wywołuje nieprzyjemne uczucie spowodowane większą ilością świadków w razie niepowodzenia. Dlatego też determinacja wzrasta i łatwiej zrobić pierwszy krok.
Kogo dotyczy prokrastynacja
Prokrastynacja dotyczy praktycznie każdego i zupełnie różnych aspektów życia codziennego. Najczęściej dotyka osób, które mają długi termin realizacji danego zadania lub po prostu sami go sobie wyznaczają. Przykładem może być praca zdalna, gdzie brak bezpośredniej kontroli przełożonego sprzyja odkładaniu wszystkiego na później. Na etacie takiego problemu z reguły nie ma, gdyż niewywiązywanie się z określonych obowiązków może skutkować zwolnieniem.
Odkładanie zadań na później tyczy się również prac domowych (pranie, sprzątanie itp.), choć tutaj ciężko mówić o większych konsekwencjach. Jednak mimo to warto od razu brać się za te zaplanowane, aby później mieć więcej czasu wolnego i już nie myśleć o tym co zostało do zrobienia.
Podsumowanie
Prokrastynacja jest obecnie dość powszechnym zjawiskiem, który często negatywnie odbija się na życiu codziennym. Walka z ciągłym odwlekaniem wszystkiego wymaga sporej pracy nad sobą, ale stosując różne techniki idzie poradzić sobie z tym samodzielnie. Jednak czasem niezbędna może okazać się wizyta u specjalisty, który pomoże znaleźć źródło problemu i się go pozbyć.
Często odwlekacie realizację zadań na później, czy bierzecie się za nie od razu? Może macie jakieś swoje sposoby na to? Podzielcie się opinią w komentarzu.