Z piramidą finansową spotkał się chyba każdy, choć nie każdy był tego świadom. Obietnice szybkiego zysku praktycznie bez wysiłku potrafią skusić niejedną osobę. Musimy jednak pamiętać, że uczestnictwo w takich piramidach wiąże się z bardzo dużym ryzykiem. Jak działa piramida finansowa, co warto o niej wiedzieć, jak się jej ustrzec i czy w ogóle jest w Polsce legalna?
Piramida finansowa – co to?
Piramida finansowa (zwana również piramidą ponziego) to wielopoziomowa forma pozyskiwania środków, które w przeciwieństwie do tradycyjnych form inwestowania, nie służą pozyskiwaniu nowych aktywów a jedynie powiększają kapitał podmiotu, (lub podmiotów) znajdujących się na wyższych szczeblach piramidy.
Pierwsza piramida finansowa – Ponziego
Tworzenie piramid finansowych zapoczątkował Amerykanin włoskiego pochodzenia Charles Ponzi, który zbudował taką strukturę finansową w 1920 roku, w Bostonie. Swoich klientów oszukał na kwotę aż 15 milionów dolarów i to właśnie od jego nazwiska wzięło się alternatywne określenie piramid finansowych, czyli schemat Ponziego.
Jak działał schemat Ponziego
Charles Ponzi pracował w Bostonie jako tłumacz, ale próbował również swoich sił w marketingu listowym. Jeden z listów pochodzących z Hiszpanii zawierał Międzynarodowy Kupon na Odpowiedź (International Reply Coupon – IRC), który wykorzystywały firmy prowadzące sprzedaż wysyłkową. Taki kupon szło wymienić na znaczki pocztowe warte tyle, co zwykły list zagraniczny. Ponzi szybko zauważył, że wymieniając je w Ameryce nie tylko oszczędza pieniądze, ale również zarabia. Było tak, ponieważ po wojnie, ceny w poszczególnych krajach znacznie różniły się od siebie. Ponzi wpadł na pomysł, aby na dużą skalę wykupować europejskie IRC i wymieniać je na znaczki w USA, które następnie mógł sprzedać z zyskiem (ok. 40%).
Jak się okazało, był to świetny pomysł na biznes, więc po pierwszej udanej próbie założył Securities Exchange Company (SEC). Biznes ten na tyle się rozkręcił, że Ponzi zatrudnił wielu agentów wynagradzanych w systemie prowizyjnym, których zadaniem było poszukiwanie inwestorów. Do SEC trafiało coraz więcej uczestników, gdyż Ponzi oferował inwestorom aż 50% zysk w czasie 45 dni. Szybko okazało się, że inwestycja się nie bilansuje, a wypłacane zyski pochodzą z wpłat kolejnych uczestników. Sam Charles Ponzi pławił się w luksusach i w swoim najlepszym okresie zarabiał aż 250 tys. dolarów dziennie.
Największa piramida finansowa – Madoffa
Największą piramidą finansową na świecie była piramida Madoffa, którą stworzył Bernard Madoff. Była to struktura, która zrzeszała jedynie naprawdę bogatych inwestorów. Piramida Madoffa upadła w 2009 roku, a liczyła wtedy ok. 5 tys uczestników, którzy łącznie wnieśli do niej ok. 65 miliardów dolarów.
Jak działała piramida Madoffa
Bernard Madoff pozyskiwał jako klientów do lokowania pieniędzy w jego fundusz głównie banki, firmy, instytucje oraz prywatnych inwestorów. Początkowo inwestował przede wszystkim w papiery wartościowe oraz nieruchomości, ale przez ostatnie 13 lat swojej działalności, fundusz w ogóle nie inwestował powierzonych środków. Co ciekawe, Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd otrzymywała już wcześniej informacje o nieprawidłowościach, ale nie podjęła żadnych działań, aby zapobiec powstaniu piramidy.
Dołączyć do funduszu Madoffa mogły jedynie osoby mające rekomendację, a wśród nich były znane osoby ze świata biznesu, polityki oraz kultury. Minimalna kwota inwestycji była naprawdę wysoka bo wynosiła aż 10 mln dolarów. Wszyscy inwestorzy funduszu stracili łącznie ok. 35 mld dolarów, a przynajmniej 10 z nich straciło ponad miliard dolarów.
Dnia 29 czerwca 2009 roku Bernard Madoff został skazany na 150 lat więzienia. Nie pomogło nawet wyrażenie skruchy i przyznanie się do winy.
Na czym polega schemat ponziego?
Piramida finansowa jest jednym z najbardziej zyskownych, a zarazem najbardziej przebiegłych modeli nieuczciwego zarabiania pieniędzy.
- Każda piramida jest oparta na systemie Ponziego. Polega on na stałym pozyskiwaniu nowych środków bezpośrednio od nowych inwestorów, bez jakiegokolwiek obracania nimi. Pieniądze w schemacie piramidy nie są w żaden sposób inwestowane. Nowe środki służą najczęściej do częściowego zaspokajania potrzeb inwestorów i zwykle są przychodem dla twórcy piramidy,
- Piramida finansowa jest układem stosunkowo nietrwałym. Jest to związane ze stałym pozyskiwaniem nowych środków a co za tym idzie – z koniecznością wypłacania im należnych pieniędzy. W przypadku kilku inwestorów, wypłata pieniędzy jest możliwa, ale problem pojawia się, gdy coraz więcej inwestorów zaczyna zgłaszać chęć wypłaty środków. Wtedy najczęściej dochodzi do likwidacji piramidy i kradzieży uzyskanych w ten sposób pieniędzy,
- Różnorodność. Piramida finansowa może mieć przeróżne formy. Choć najczęściej kojarzy się ona z parabankami (i lokatami na wysoki procent), to coraz częściej przyjmuje również postać ofert pracy i pozyskiwania nowych Klientów.
Jak uniknąć piramidy finansowej?
W związku z mechanizmem działania piramidy finansowej, już na samym początku możemy zauważyć symptomy, które o niej świadczą.
- Bardzo wysokie oprocentowanie – piramida finansowa, która kusiłaby swoich klientów oprocentowaniem równym oprocentowaniu w banku, nie byłaby zasilana nowym kapitałem. Dlatego twórcy piramidy w swoich „ofertach” mówią o oprocentowaniu znacznie wyższym, sięgającym nawet 300 procent zainwestowanych środków.
- Wielopoziomowa struktura – piramidą finansową wcale nie musi być jednostka pozyskująca wkłady inwestycyjne od swoich Klientów. Jeśli trafiłeś na ogłoszenie wyjątkowo korzystnej z punktu widzenia finansowego pracy, w której Twoim zadaniem jest pozyskiwanie nowych Klientów, zarabiających na Ciebie, to prawdopodobnie na taką piramidę trafiłeś.
- Skomplikowany język. Nie łudź się – oferta inwestycyjna piramidy finansowej jest tak skonstruowana, byś nic z niej nie zrozumiał. Przykładem jest Amber Gold, który oferował wysokie oprocentowanie inwestując w metale szlachetne. Oferta ta była napisana w tak skomplikowany, a zarazem inteligentny sposób, że wielu klientów tego podmiotu uwierzyło, że zysk inwestycyjny może tu być większy, niż w przypadku wspomnianych metali szlachetnych.
- Brak nadzoru ze strony Komisji Nadzoru Finansowego. Tutaj jakikolwiek komentarz jest oczywiście zbędny, dlatego przed zainwestowaniem jakichkolwiek środków warto sprawdzić, czy taki nadzór jest.
Przykład internetowej piramidy finansowej
Ostatnimi czasy na wielu forach spotkać możemy wpis, w którym chodzi o bezpośrednie wpłaty na konto bankowe. Wygląda to mniej więcej tak, że dany użytkownik podaje 5 różnych numerów kont, jeden pod drugim. Następnie wkleja w różne miejsca, a osoba, która chce dołączyć musi wpłacić określoną kwotę na numer konta znajdujący się całkiem u góry, a potem tylko dopisać na koniec listy własny numer konta usuwając pierwszy. Potem pozostaje już tylko dalsze promowanie łańcuszka. Dlaczego na koniec, a nie na początek? Teoretycznie pozwoli to na większy zarobek, ponieważ zanim numer z ostatniego miejsca wskoczy całkiem do góry to ten łańcuszek powinien znaleźć się już w wielu miejscach. Kwoty wprawdzie nie są duże, a wabią naprawdę sporym zyskiem. Jest to jednak przykład klasycznej piramidy, w której pieniądze biorą się jedynie z wpłat kolejnych osób. Warto uważać na takie wpisy i nie dać się zwieść.
Piramida finansowa a MLM
Ludzie często mylą piramidę finansową z MLM. W odróżnieniu od piramidy, Multi-Level-Marketing jest jednak w pełni legalny i działa na zupełnie innych zasadach. Działalność piramidy finansowej uzależniona jest wyłącznie od wpłat innych użytkowników, a MLM ma własny, realny produkt. Dopiero od sprzedaży tego produktu uzależniona jest prowizja, którą możemy zarobić, a brak sprzedaży skutkuje w tej sytuacji po prostu brakiem zarobku. Jedynym podobieństwem piramidy finansowej do MLM jest możliwość budowania struktury.
Piramida finansowa a revshare
Porównanie programów typu revshare do piramidy finansowej jest w dalszym ciągu kwestią sporną. Po obu stronach barykady znaleźć możemy całkiem sporą rzeszę osób. Jakie są argumenty? Programy revshare mają jakiś „produkt”, który jednak wielu ludzi traktuje jako zwykłą przykrywkę dla piramidalnej działalności. W większości przypadków usługą tą jest rzekoma reklama. Z drugiej strony zdecydowana większość użytkowników (o ile nie każdy) wie, że reklama tego typu jest najczęściej nic nie warta, a pieniądze na wypłaty dla nowych użytkowników biorą się jedynie z wpłat tych, którzy wchodzą później.
Czy piramida finansowa jest legalna w Polsce?
Piramidy finansowe są w Polsce nielegalne. Kierowanie lub organizowanie systemu sprzedaży lawinowej może skutkować karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Wprowadzanie uczestników piramidy w błąd w celu skłonienia ich do wpłaty środków finansowych również może być przestępstwem określonym w 286 § 1. Kodeksu karnego.
Jak inaczej zarabiać pieniądze?
Jako, że piramidy finansowe są bardzo ryzykowne i przede wszystkim nielegalne w Polsce, warto zainteresować się innymi sposobami na zdobycie pieniędzy. Co ciekawe, w internecie możemy szybko zarobić pieniądze nie tylko na piramidach finansowych, ale również w pełni legalnie.
Opinie
Piramida finansowa to z pewnością świetny sposób na szybki i duży zarobek, ale głównie dla jej twórcy. Zdecydowanie nie warto się nią interesować, nawet pomijając kwestię jej legalności w Polsce. Jest wiele innych sposobów zarabiania pieniędzy, które nie narażają nas na takie straty i są przede wszystkim legalne.
Macie jakieś doświadczenia z piramidami finansowymi? Podzielcie się opinią w komentarzu.
