Pliki cookies – czym są ciasteczka i jak działają?

Dla większości ludzi pierwszy świadomy kontakt z plikami cookies nastąpił w 2013 roku, kiedy znowelizowana została ustawa o prawie telekomunikacyjnym, wprowadzając na administratorów i właścicieli witryn internetowych obowiązek informacyjny. To właśnie art. 173 tej ustawy sprawił, że praktycznie każda strona, na którą wchodziliśmy, witała nas komunikatem o wykorzystywaniu ciasteczek i prosiła nas o zgodę na takie zachowanie. Skąd się wzięły, po co są i co warto o nich wiedzieć?

Pliki cookies (ciasteczka) – co to?

Pliki cookies (ciasteczka) to małe pliki tekstowe przechowywane na naszym urządzeniu podczas przeglądania stron internetowych. Witryna tworzy je i wysyła przez serwery wprost do naszej przeglądarki w celu przechowywania informacji o naszych preferencjach, zachowaniach czy danych sesji. Głównym celem plików cookies jest ułatwienie interakcji między nami, a stroną internetową oraz zapewnienie spersonalizowanego doświadczenia.

Początki plików cookies, czyli magiczne ciasteczko

To właśnie od tego określenia wzięła się późniejsza, już trochę mniej magiczna nazwa technologii. Louis J. Montulli II, znany bardziej jako Lou Montulli, podczas pracy nad przeglądarką internetową firmy Netscape wykorzystywał właśnie tzw. magiczne ciasteczka. Programiści Unix określali w ten sposób pakiety danych, które po wysłaniu zostały odsyłane z powrotem bez dokonania żadnych zmian. Mechanizm ten, po zaadaptowaniu na potrzeby stron WWW dawał niezmiernie przydatną funkcjonalność – umożliwiał efektywną implementację mechanizmu koszyka w sklepach internetowych.

Przed pojawieniem się ciasteczek, obsługa częściowych transakcji – czyli np. wkładania poszczególnych produktów do koszyka i dopiero po jakimś czasie kupna całości, była bardzo trudna do zaimplementowania. Jak ważne dla branży było wprowadzenie ciasteczek? Wystarczy wspomnieć, że na pierwszej międzynarodowej konferencji świata WWW, która odbyła się w Genewie w 1994 roku, na liście 6 osób, które miały największy wpływ na powstanie i rozwój internetu, znalazł się właśnie Lou Montulli. I był on tam w zacnym towarzystwie, ponieważ oprócz niego znalazł się tam również Tim Berners-Lee – pomysłodawca i współtwórca WWW.

Jak działają pliki cookies?

Sama koncepcja jest dość prosta – strona internetowa tworzy mały plik, który wysyła do naszej przeglądarki. Gdy ponownie wejdziemy na stronę, która wcześniej wysłała nam ciasteczko, nasza przęglądarka odeśle je do danej witryny. Dzięki temu strona jest w stanie nas rozpoznać przy kolejnych wizytach.

Po co się stosuje pliki cookies

Pliki cookies przechowują wiele informacji, które sprawiają, że korzystanie ze stron internetowych jest dla nas łatwiejsze i przyjemniejsze. Za co odpowiadają ciasteczka?:

1. Sesje użytkownika – witryny najczęściej wykorzystują pliki cookies do przechowywania informacji o sesji użytkownika, takich jak dane logowania, zawartość koszyka zakupowego czy preferencje językowe. Dzięki nim strona internetowa może zapamiętać nasze działania na przestrzeni jednej sesji, co ułatwia nawigację i zapewnia pozytywne doświadczenie.
2. Personalizację – pliki cookies umożliwiają stronie internetowej dostosowanie się do naszych preferencji i zapamiętanie pewnych informacji. Na podstawie tych danych witryna może dostarczać spersonalizowane treści, takich jak rekomendacje, dostosowane reklamy czy lokalne wiadomości.
3. Analizę i statystyki – firmy i właściciele stron internetowych wykorzystują pliki cookies do zbierania anonimowych danych o ruchu na stronie, takich jak liczba odwiedzin, czas spędzony na stronie czy źródła ruchu. Te informacje służą później do analizy i doskonalenia witryny.

Rodzaje ciasteczek

• sesyjne – tymczasowe informacje, które przechowywane są w pamięci przeglądarki jedynie do momentu jej zamknięcia. Strona ich wymaga, aby określone funkcjonalności działały poprawnie,
• stałe – pozostają w pamięci dłuższy czas (zależnie od ustawień przeglądarki) i zapamiętują określone ustawienia witryny,
• podmiotów zewnętrznych – podchodzą z serwerów reklamowych, firm oraz dostawców usług, które współpracują z właścicielem określonej witryny internetowej. To dzięki temu rodzajowi ciasteczek widzimy reklamy dopasowane do naszych zainteresowań.

Gdzie znajdują się pliki cookies?

Pliki cookies są przechowywane na naszym urządzeniu, a ich lokalizacja zależy od używanej przeglądarki. Zazwyczaj umieszczane są w jej folderze lub dedykowanej lokalizacji na dysku twardego. Każda przeglądarka ma swoje unikalne sposoby przechowywania i zarządzania plikami cookies.

Czy pliki cookies są bezpieczne?

Pliki cookies same w sobie są bezpieczne i nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla naszego urządzenia. Są to jedynie małe pliki tekstowe, które przechowują informacje. Jednak istnieją pewne obawy związane z prywatnością i bezpieczeństwem danych w przypadku nieodpowiedniego wykorzystania ciasteczek. Istnieje możliwość, że niektóre strony internetowe lub reklamodawcy wykorzystują pliki cookies do śledzenia naszej aktywności online w celach marketingowych. Dlatego zawsze warto wiedzieć, jakie dane przechowują i czy w ogóle wyrażamy zgodę na ich używanie.

Jak usunąć pliki cookies

Jeśli zechcemy usunąć pliki cookies z naszego urządzenia, możemy skorzystać z funkcji czyszczenia danych przeglądania w ustawieniach naszej przeglądarki internetowej. Procedura różni się nieco w zależności od używanej przeglądarki, ale zwykle znajdziemy tę opcję w sekcji „Historia” lub „Prywatność”. Warto pamiętać, że usuwanie plików cookies może spowodować utratę niektórych zapamiętanych danych i prowadzić do konieczności ponownego logowania

Jeśli zechcemy zachować pewne pliki cookies, które są dla nas ważne, przeglądarki zazwyczaj oferują również opcję selektywnego usuwania danych, w której możemy wybrać, które ciasteczka chcemy usunąć, a które zachować.

Obowiązek informowania o wykorzystywaniu ciasteczek

W dzisiejszym świecie, w którym powszechnie stosuje się pliki cookies na stronach internetowych, na właścicieli witryn internetowych i blogów nałożono obowiązek informowania użytkowników o ich wykorzystywaniu. Jest to związane z ochroną prywatności i kontrolą użytkowników nad tym, jakie informacje gromadzą ciasteczka i jak są wykorzystywane podczas przeglądania stron.

Typowe wymagania związane z informowaniem o plikach cookies obejmują:

1. Wyraźne powiadomienie – witryny internetowe powinny w widoczny sposób poinformować użytkowników o wykorzystywaniu plików cookies. Zazwyczaj obowiązek spełniają za pomocą paska lub wyskakującego okna (pop-upa) na stronie internetowej.
2. Opis plików cookies – strony powinny dostarczyć użytkownikom klarownych informacji na temat stosowanych rodzajów ciasteczek i danych w nich gromadzonych.
3. Cel wykorzystania ciasteczek – użytkownicy powinni znać cel, dla którego witryna wykorzystuje pliki cookies. Może to obejmować dostosowanie treści, analizę ruchu na stronie lub wyświetlanie ukierunkowanych reklam.
4. Zgoda użytkownika – użytkownik musi wyrazić wyraźną zgodę na wykorzystywanie plików cookies przed ich zastosowaniem. Taką zgodę może udzielić za pomocą aktywnego kliknięcia, przewinięcia strony lub innego działania wskazującego na akceptację.

Obowiązek informowania o plikach cookies ma na celu zapewnić użytkownikom większą świadomość i kontrolę nad własnymi danymi osobowymi oraz umożliwić im podjęcie świadomych decyzji dotyczących korzystania z witryn internetowych. Jest to istotny krok w kierunku ochrony prywatności użytkowników i budowania zaufania w środowisku online.

Warto podkreślić, że informowanie o plikach cookies to nie tylko wymóg prawny, ale także szanowanie prywatności użytkowników. Witryny internetowe, które przejrzysto informują o wykorzystywaniu ciasteczek, pokazują, że priorytetem jest dla nich ochrona danych użytkowników.

Ciasteczka – podsumowanie

Pliki cookies są nieodłącznym elementem dzisiejszego przeglądania stron internetowych. Ułatwiają nawigację, dostarczają spersonalizowane treści i polepszają doświadczenia użytkownika związane z korzystaniem z witryny. Jednak istnieje zawsze kwestia prywatności i bezpieczeństwa danych, które są przechowywane w takich ciasteczkach. Dlatego ważne jest, aby mieć świadomość, jakie informacje są gromadzone i jak są wykorzystywane.

Przeglądarki internetowe oferują różne opcje zarządzania plikami cookies, w tym ich usuwanie. Warto zawsze zachować kontrolę nad tymi ciasteczkami i regularnie przeglądać ustawienia prywatności w celu dostosowania ich do własnych preferencji.

Co sądzicie o plikach cookies i okienkach z informacją o ich użyciu? Podzielcie się opinią w komentarzu.