Obecnie mało kto dokładnie kontroluje swoje finanse, co prowadzi czasem do przykrych niespodzianek. Wiadomo, że nie każdy musi to robić, ale jednak odsetek takich ludzi nie jest wyjątkowo duży. Warto się tym zainteresować, gdyż dobrze zaplanowany budżet domowy to lepsze rozeznanie w domowych finansach, a to z kolei pozwoli lepiej przygotować się na niespodziewane wydatki. Czym dokładnie jest i jak go zaplanować?
Budżet domowy – co to?
Wiele osób myśli, że budżet domowy to spisywanie wydatków z przeszłości, aby poznać koszty życia i sprawdzić ile pieniędzy wydajemy każdego miesiąca. Nie do końca tak jest, bowiem budżet domowy dotyczy przyszłości, a więc pozwala na lepsze zarządzanie domowymi finansami. Najprościej mówiąc jest to spis przychodów i wydatków w danym okresie czasowym np. w miesiącu, roku itp. Dzięki temu od razu wiemy ile pieniędzy możemy wydać, a ile musi nam zostać na koniec wybranego okresu.
Jak zaplanować budżet domowy?
W zasadzie do stworzenia budżetu domowego wystarczy nam zwykła kartka papieru, choć w dzisiejszych czasach większość ludzi woli korzystać z komputerów, telefonów czy tabletów. Oczywiście nic w tym dziwnego, gdyż takie rozwiązanie jest po prostu wygodniejsze i pozwala na łatwiejsze wprowadzanie zmian. Biorąc pod uwagę wspomniane urządzenia, do dyspozycji mamy wiele aplikacji, które ułatwią zarządzanie domowym budżetem. Z tych komputerowych na dobrą sprawę wystarczy dowolny arkusz kalkulacyjny np. Excel czy OpenOffice Calc. W obu bez problemu rozpiszemy wszystkie wymagane kolumny oraz odpowiednio sformatujemy, aby arkusz był bardziej przejrzysty.
Co uwzględnić przy planowaniu?
Bez względu na wybrany okres, przy planowaniu budżetu domowego musimy uwzględnić:
- przychody – wszystkie przychody miesięczne. Od pensji i premii po dodatkowe źródła dochodu jak np. te z internetu, inwestycji itp.
- wydatki – wszystkie wydatki miesięczne. Najłatwiej jest z tymi stałymi, gdyż nie zmieniają się np. opłata za mieszkanie, internet, raty itp. Do tego dochodzą przewidywane wydatki na jedzenie, paliwo czy przyjemności. Dodatkowo, oprócz wydatków miesięcznych powinniśmy uwzględnić te roczne jak np. ubezpieczenie oc.
Najpopularniejsze oczywiście jest planowanie miesięcznego budżetu domowego, gdyż wypłata z pracy na etacie i rachunki najczęściej przychodzą właśnie co miesiąc.
Przykład budżetu domowego w excelu
Przykładowy budżet domowy przygotowany w Open Office Calc.
W budżecie domowym, poza nazwą powinniśmy uwzględnić 3 kolumny:
- budżet – ile planujemy wydać w konkretnej kategorii,
- faktyczny wydatek – ile rzeczywiście wydaliśmy,
- różnica między zaplanowanym budżetem, a tym co faktycznie wydaliśmy. Dzięki temu możemy stwierdzić czy planowane wydatki pokryły się z rzeczywistością i określić jaki jest nasz budżet domowy, aby podjąć ewentualne dalsze kroki.
Oczywiście powyższy przykład budżetu domowego ma jedynie na celu zobrazowanie jak powinien on wyglądać, gdyż wydatków jest znacznie więcej. Możemy je również rozpisać bardziej szczegółowo np. każdy rachunek osobno (gaz, mieszkanie, telefon, internet itp.), zakupy spożywcze podzielić na te w domu i te na mieście itp. Oczywiście wykorzystując arkusz kalkulacyjny nie musimy wpisywać sumy i różnicy ręcznie, gdyż wystarczy odpowiednia funkcja, która automatycznie wszystko podlicza.
Dedykowane aplikacje na telefon ułatwiające planowanie
Arkusz kalkulacyjne wprawdzie w zupełności wystarczy, ale możemy też wykorzystać do tego dedykowane aplikacje na telefon. Dzięki temu możemy mieć podgląd na budżet domowy w dowolnej chwili, jeśli oczywiście mamy przy sobie telefon. Wszystkie te aplikacje do zarządzania różnią się od siebie kolorystyką, wykresami, diagramami i innymi dodatkowymi funkcjami. Wygląda to bardzo przejrzyście, a telefon najczęściej mamy zawsze pod ręką, więc wydaje się to lepsze rozwiązanie od arkusza kalkulacyjnego, czy kartki papieru.
Ciekawe aplikacje do zarządzania budżetem domowym na telefonie:
- Kontomierz,
- Money Lover,
- Moje Finanse.
Jaki może być budżet domowy?
Zależnie od kwoty, która zostaje nam (lub brakuje) na koniec wybranego okresu, budżet domowy może być
- nadwyżkowy,
- zrównoważony,
- deficytowy.
Najbardziej komfortowa sytuacja występuje oczywiście w przypadku tego pierwszego i do takiego budżetu każdy powinien dążyć, choć niestety nie zawsze się to udaje. Bardzo często musimy zadowolić się jedynie budżetem zrównoważonym, który wprawdzie nie jest dobry, ale nie jest też bardzo zły. Będąc w takiej sytuacji warto zastanowić się nad tym w jaki sposób możemy przejść do budżetu nadwyżkowego. W najgorszej sytuacji są osoby, których budżet domowy charakteryzuje się deficytem, a wtedy powinniśmy zrobić wszystko, aby jak najszybciej to zmienić.
Czym dokładnie cechują się konkretne typy i co możemy zrobić będąc w takiej sytuacji?
Nadwyżkowy
W przypadku budżetu nadwyżkowego, przychody są większe niż wydatki, a więc możemy oszczędzać i inwestować nadwyżkę gotówki. Oczywiście inwestując pieniądze musimy liczyć się z możliwością utraty części lub całości kapitału. Wszystko uzależnione jest od wyboru konkretnego rodzaju inwestycji, a te różnią się od siebie stopniem ryzyka oraz stopą zwrotu. Osoby bez skłonności do ryzyka powinny skupić się na bezpiecznych inwestycjach, które wprawdzie nie są zbyt zyskowne, ale wyeliminują ryzyko utraty kapitału.
Zrównoważony
W przypadku budżetu zrównoważonego przychody pokrywają się z wydatkami, więc nie mamy zbyt wiele wolnej gotówki na dodatkowe przyjemności. Będąc w takiej sytuacji warto dążyć do tego, aby nasz budżet zmienił się w nadwyżkowy, ale to nie jest już wcale takie trudne. Pierwszą kwestią, na którą powinniśmy zwrócić uwagę to oszczędzanie pieniędzy na codziennych czynnościach. Często nawet nie zdajemy sobie sprawy jak wiele gotówki ucieka przez nieprzemyślane decyzje. Poza oszczędzaniem warto włączyć do tego pracę dodatkową, która zapewni większe przychody.
Deficytowy
W przypadku budżetu deficytowego wydatki przekraczają przychody, więc by je pokryć musimy sięgać po oszczędności (jeśli takie posiadamy) lub pożyczki. Będąc w takiej sytuacji musimy zrobić wszystko, aby jak najszybciej z niej wyjść, gdyż z czasem będzie coraz gorzej. Musimy przede wszystkim nauczyć się oszczędzać pieniądze oraz poszukać dodatkowych źródeł dochodu. Niestety bywają sytuacje, że pieniądze potrzebne są na już, a nie mamy zbyt wiele czasu. Wtedy pomocna może okazać się darmowa pożyczka, ale tylko jeśli mamy pewność, że problemy są jedynie chwilowe i spłacimy ją w terminie. W przeciwnym razie łatwo wpaść w spiralę zadłużenia, z której ciężko wyjść.
Podsumowanie
Planowanie budżetu domowego to świetny krok prowadzący do poprawy sytuacji finansowej. Po jego sporządzeniu możemy łatwo stwierdzić, czy w naszym wypadku cechuje się nadwyżką, deficytem, cz też jest zrównoważony. Wtedy pozostaje już tylko podjąć odpowiednie kroki, aby polepszyć swoją sytuację finansową. Warto się planowaniem zainteresować zwłaszcza, jeśli pieniędzy wystarcza jedynie „od wypłaty do wypłaty”, albo co gorsza – nawet nie starcza.
Planowaliście kiedyś budżet domowy? Co o tym sądzicie? Podzielcie się opinią w komentarzu.
U mnie w domu nie ma czegoś takiego jak budzet domowy, planowanie wydatków itp. Wiadomo ze co miesiąc trzeba opłacać rachunki wode prąd wynajem itd. Ale nie ma czegoś takiego ze np. na ten dzień mamy przeznaczone tyle a na drugi dzień tyle. Jak coś chcemy to idziemy do sklepu i to kupujemy, Kiedyś próbowaliśmy przeznaczać na kady dzień po 20 zł ale jednak to nie dla mojej rodziny nie mozliwe.
Według mnie budżet domowy jest bardzo przydatny i pomógł mi kontrolować finanse. Wiadomo, że nie zawsze uda się wyjść z nadwyzka Ale ułatwia to oszczędzanie. Wiadomo gdzie poszły wszystkie pieniędze, które wcześniej znikały nie wiadomo gdzie i nie wiadomo na co. Łatwo można też zorientować się czy w danym miesiącu można jeszcze poszaleć, czy raczej trochę przystopowac aby tendecja do marnowanie pieniędzy nie weszła w nawyk. Lubię do tego celu używać zeszytu a nie mobilnych rozwiązań, jakoś tak mi wygodniej, nawet jeśli trzeba użyć kalkulatora by obliczyć niektóre sumy.
Niestety nie jestem w stanie zaplanować budżetu domowego ze względu na to, że co chwila wyskakują nieplanowane wydatki a to za sprawą posiadania małego dziecka. Jednak staram się jak najefektywniej pracować nad tym i coś tam powoli tworze :). Mam nadzieję że w miarę szybko osiągnę zamierzony efekt i będę mogła cieszyć się z wypracowanej strategii.
Niestety przez to, że pojawiają się co chwilę nieprzewidziane wydatki, ciężko jest zaplanować domowy budżet co do złotówki, ale zdarza się, że jest to i kilka tysięcy różnicy w ciągu miesiąca. Mimo wszystko dobrze jest mieć to pod kontrolą, gdzieś zapisywać przychody i wydatki bo pozwala to panować nad sytuacją.